Theo thông tin từ Bộ Y tế, từ đầu năm 2024 đến nay, bệnh dại có xu hướng gia tăng với 22 người t.ử v.ong, số người điều trị dự phòng bệnh dại lên tới gần 70.000 người, tăng 11%, tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm 2023.
Nguyên nhân trực tiếp gây t.ử v.ong do dại trên người chủ yếu do động vật nghi dại cắn không được tiêm phòng vắc xin hoặc không được tiêm đúng theo quy định.
Tại tỉnh ta, từ đầu năm 2024 đến nay đã có 358 trường hợp bị súc vật nghi dại cắn đến tiêm vắc xin và 106 trường hợp tiêm huyết thanh phòng dại tại các đơn vị y tế, hiện không có trường hợp t.ử v.ong.
Tiêm vắc xin và huyết thanh phòng dại tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh. Ảnh: CTV
Bệnh dại là bệnh viêm não tủy cấp tính xảy ra ở động vật có vú, tác nhân gây bệnh là vi rút trong họ Rhabdovidae. Ở Việt Nam vi rút dại lưu hành chủ yếu ở chó nhà, hiếm thấy hơn ở mèo. Vi rút xuất hiện trong nước dãi của chó hoặc mèo khoảng từ 3 – 5 ngày trước khi con vật có triệu chứng lâm sàng đầu tiên và trong suốt thời gian bị bệnh. Sau khi người bị con vật nhiễm vi rút dại cắn sẽ trải qua thời gian ủ bệnh từ 2 – 8 tuần, cũng có thể ngắn khoảng 10 ngày hoặc dài đến 1 năm hoặc lâu hơn. Thời gian ủ bệnh dài hay ngắn phụ thuộc vào tình trạng vết cắn gần thần kinh trung ương hoặc số lượng vi rút xâm nhập vào cơ thể qua vết cắn. Tất cả các bệnh nhân khi đã lên cơn dại đều bị t.ử v.ong.
Biểu hiện của bệnh
Người bị súc vật dại cắn từ 2 – 4 ngày trước khi phát hiện, bệnh nhân thấy đau nhức, sưng tấy tại vết cắn có thể quan sát được. Những dấu hiệu này lan rộng dọc theo hệ thống thần kinh và hệ thống hạch bạch huyết. Đồng thời với các triệu chứng trên còn có một số triệu chứng khác kèm theo như: Bồn chồn, thổn thức, la hét, chán nản vô cớ.
Cần xử trí vết thương khi bị chó, mèo cắn
Khi bị chó, mèo cắn cần rửa ngay vết thương dưới vòi nước chảy trong khoảng 15 phút, có thể dùng thêm xà phòng để rửa vết thương, phải lấy hết dị vật và mô dập nát (nếu có).
Sát trùng vết thương bằng cồn 70 độ hoặc dung dịch iode, không nên khâu kín da. Nếu buộc phải khâu da, thì phải tiêm huyết thanh kháng dại vào vết thương và trì hoãn việc khâu vết thương ít nhất vài giờ.
Nếu vết thương xuyên thấu, c.hảy m.áu, vị trí ở đầu, mặt, cổ và bộ phận s.inh d.ục, thì phải dùng huyết thanh kháng dại tiêm sâu bên trong và xung quanh vết thương. Ngoài ra, cần tiêm phòng bệnh uốn ván và dùng kháng sinh dự phòng n.hiễm t.rùng vết thương (nếu có chỉ định).
Xử lý vết cắn tại chỗ:
– Khi bị súc vật cắn cần rửa ngay thật kỹ vết cắn bằng nước xà phòng đặc dưới vòi nước chảy, sau đó rửa bằng nước muối, bôi các chất sát khuẩn như: Cồn 70 độ, cồn iốt đậm đặc hay betadine, nhằm làm giảm tới mức tối thiểu lượng vi rút xâm nhập qua vết cắn.
Trong trường hợp cần thiết phải cắt lọc, nhưng không khâu ngay (đề phòng vi rút tản phát), chỉ khâu trong trường hợp vết cắn đã quá 5 ngày. Chú ý: Không làm giập nát vết thương.
Toàn thân
Bảo vệ bằng miễn dịch đặc hiệu: Dùng vắc xin dại tế bào hoặc dùng cả vắc xin hoặc huyết thanh kháng dại để điều trị dự phòng tùy theo tình trạng súc vật, tình trạng vết thương, tình hình bệnh dại ở trong vùng.
Việc khám bệnh nhân bị súc vật cắn hoặc tiếp xúc để có quyết định điều trị dự phòng bằng vắc xin dại hoặc vắc xin kết hợp với huyết thanh kháng dại phải thực hiện càng sớm càng tốt. Hiệu quả điều trị dự phòng phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: Loại vắc xin dại, kỹ thuật tiêm, bảo quản sinh phẩm, đáp ứng miễn dịch của người bệnh.
Phòng bệnh
Để phòng bệnh dại hiệu quả mọi người phải chấp hành, tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của cơ quan thú y khi nuôi chó, mèo ở trong nhà. Chó nuôi không được thả rông ra đường, khi thả chó ra đường phải đeo rọ mõm và nhất thiết phải tiêm vắc xin phòng bệnh dại cho chó, mèo nuôi.
Khi tiêm vắc xin phòng bệnh dại cần phải tiêm đủ liều theo chỉ định của nhân viên y tế, tiêm đúng liều lượng, đúng kỹ thuật. Trong thời gian tiêm, không được uống rượu, bia và không dùng các chất kích thích khác, không sử dụng các thuốc kháng viêm thuốc làm giảm miễn dịch trong khi tiêm và 6 tháng sau khi tiêm vắc xin phòng bệnh dại.
Mọi lứa t.uổi đều có thể mắc bệnh dại, đến nay chưa có thuốc đặc hiệu chữa bệnh dại lên cơn. Do đó tiêm kháng huyết thanh và vắc xin dại là cách duy nhất cấp cứu có hiệu quả cho người bị súc vật nghi dại cắn.
Hà Nội tiếp tục ghi nhận trẻ nhỏ mắc ho gà
Từ đầu năm đến nay, Hà Nội đã ghi nhận 32 trường hợp mắc ho gà trong khi cùng kỳ năm ngoái không có ca bệnh.
Ngày 1/4, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Hà Nội cho biết, trong tuần từ ngày 22-29/3, Hà Nội ghi nhận thêm 7 ca ho gà rải rác tại 5 quận, huyện: Cầu Giấy, Đông Anh, Hà Đông, Nam Từ Liêm và Phúc Thọ, nâng tổng số ca mắc ho gà tại Hà Nội lên con số 32 ca.
Gia tăng trẻ mắc ho gà.
Các ca mắc ho gà hầu hết tập trung ở trẻ nhỏ chưa đến t.uổi tiêm chủng hoặc chưa được tiêm đầy đủ. Có tới 65,6% bệnh nhân là t.rẻ e.m dưới 3 tháng t.uổi.
Các chuyên gia phân tích, ho gà là bệnh truyền nhiễm cấp tính có khả năng lây lan nhanh qua đường hô hấp, bệnh có thể gặp ở mọi lứa t.uổi nhưng hay gặp và nguy hiểm nhất là trẻ sơ sinh. Bệnh do vi khuẩn ho gà (tên khoa học là Bordetella pertussis) gây ra.
Bệnh xuất hiện ở mọi lứa t.uổi, tuy nhiên có hơn 90% số ca mắc là trẻ dưới 1 t.uổi chưa tiêm phòng hoặc chưa tiêm đủ 3 mũi cơ bản. Trẻ càng nhỏ thì bệnh càng nặng và càng nhiều biến chứng.
Theo TS.BS Nguyễn Văn Lâm, Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Nhi Trung ương, với những trẻ nhỏ mắc ho gà chưa đến t.uổi tiêm phòng phần lớn người mẹ chưa có kháng thể để bảo vệ trẻ. Nếu được tiêm đầy đủ, người mẹ cũng có kháng thể, bảo vệ được con khi chưa đến t.uổi tiêm phòng. Ngoài ra, tại bệnh viện Nhi Trung ương cũng ghi nhận một vài ca bệnh lớn t.uổi tuy đã tiêm phòng đủ các mũi cơ bản nhưng vẫn bị ho gà do chưa được tiêm mũi nhắc lại.
Ho gà ở t.rẻ e.m là bệnh lý vô cùng nguy hiểm, thường diễn biến rất phức tạp và gây ra các triệu chứng từ nhẹ đến nặng. Điều đáng nói là bệnh có thể gây biến chứng viêm phế quản – phổi, viêm phổi… và là nguyên nhân của nhiều ca t.ử v.ong ở trẻ hằng năm.
Do đó, các bác sĩ khuyến cáo, khi thấy trẻ nghi ngờ mắc bệnh, cần cách ly với những trẻ khác và đưa đến cơ sở y tế để được khám, điều trị càng sớm càng tốt.
Trước nguy cơ ho gà bùng phát thành dịch, Bộ Y tế đã có công văn đề nghị các đơn vị, địa phương tăng cường phòng, chống bệnh. Bộ Y tế đề nghị các cơ sở thực hiện tốt công tác thu dung, điều trị, cấp cứu bệnh nhân, kiểm soát nhiễm khuẩn và phòng, chống lây nhiễm chéo trong cơ sở khám, chữa bệnh.
Bộ Y tế cũng đề nghị thúc đẩy tiêm chủng thường xuyên cho trẻ thuộc chương trình tiêm chủng mở rộng; Tiêm bù, tiêm vét cho trẻ chưa được tiêm, chưa tiêm đủ mũi. Theo đó, tiêm phòng vắc xin ho gà mũi 1 lúc trẻ 2 tháng t.uổi, mũi 2, 3, 4 lần lượt khi trẻ được 3 tháng, 4 tháng và 18 tháng t.uổi và tiêm các mũi nhắc lại khi 3-5 t.uổi. Đồng thời, khuyến cáo thai phụ tiêm ngừa đầy đủ để tạo “lá chắn” miễn dịch cho t.rẻ e.m, cộng đồng.
