Từ đầu năm đến nay, Hà Nội đã ghi nhận 32 trường hợp mắc ho gà trong khi cùng kỳ năm ngoái không có ca bệnh.
Ngày 1/4, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Hà Nội cho biết, trong tuần từ ngày 22-29/3, Hà Nội ghi nhận thêm 7 ca ho gà rải rác tại 5 quận, huyện: Cầu Giấy, Đông Anh, Hà Đông, Nam Từ Liêm và Phúc Thọ, nâng tổng số ca mắc ho gà tại Hà Nội lên con số 32 ca.
Gia tăng trẻ mắc ho gà.
Các ca mắc ho gà hầu hết tập trung ở trẻ nhỏ chưa đến t.uổi tiêm chủng hoặc chưa được tiêm đầy đủ. Có tới 65,6% bệnh nhân là t.rẻ e.m dưới 3 tháng t.uổi.
Các chuyên gia phân tích, ho gà là bệnh truyền nhiễm cấp tính có khả năng lây lan nhanh qua đường hô hấp, bệnh có thể gặp ở mọi lứa t.uổi nhưng hay gặp và nguy hiểm nhất là trẻ sơ sinh. Bệnh do vi khuẩn ho gà (tên khoa học là Bordetella pertussis) gây ra.
Bệnh xuất hiện ở mọi lứa t.uổi, tuy nhiên có hơn 90% số ca mắc là trẻ dưới 1 t.uổi chưa tiêm phòng hoặc chưa tiêm đủ 3 mũi cơ bản. Trẻ càng nhỏ thì bệnh càng nặng và càng nhiều biến chứng.
Theo TS.BS Nguyễn Văn Lâm, Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Nhi Trung ương, với những trẻ nhỏ mắc ho gà chưa đến t.uổi tiêm phòng phần lớn người mẹ chưa có kháng thể để bảo vệ trẻ. Nếu được tiêm đầy đủ, người mẹ cũng có kháng thể, bảo vệ được con khi chưa đến t.uổi tiêm phòng. Ngoài ra, tại bệnh viện Nhi Trung ương cũng ghi nhận một vài ca bệnh lớn t.uổi tuy đã tiêm phòng đủ các mũi cơ bản nhưng vẫn bị ho gà do chưa được tiêm mũi nhắc lại.
Ho gà ở t.rẻ e.m là bệnh lý vô cùng nguy hiểm, thường diễn biến rất phức tạp và gây ra các triệu chứng từ nhẹ đến nặng. Điều đáng nói là bệnh có thể gây biến chứng viêm phế quản – phổi, viêm phổi… và là nguyên nhân của nhiều ca t.ử v.ong ở trẻ hằng năm.
Do đó, các bác sĩ khuyến cáo, khi thấy trẻ nghi ngờ mắc bệnh, cần cách ly với những trẻ khác và đưa đến cơ sở y tế để được khám, điều trị càng sớm càng tốt.
Trước nguy cơ ho gà bùng phát thành dịch, Bộ Y tế đã có công văn đề nghị các đơn vị, địa phương tăng cường phòng, chống bệnh. Bộ Y tế đề nghị các cơ sở thực hiện tốt công tác thu dung, điều trị, cấp cứu bệnh nhân, kiểm soát nhiễm khuẩn và phòng, chống lây nhiễm chéo trong cơ sở khám, chữa bệnh.
Bộ Y tế cũng đề nghị thúc đẩy tiêm chủng thường xuyên cho trẻ thuộc chương trình tiêm chủng mở rộng; Tiêm bù, tiêm vét cho trẻ chưa được tiêm, chưa tiêm đủ mũi. Theo đó, tiêm phòng vắc xin ho gà mũi 1 lúc trẻ 2 tháng t.uổi, mũi 2, 3, 4 lần lượt khi trẻ được 3 tháng, 4 tháng và 18 tháng t.uổi và tiêm các mũi nhắc lại khi 3-5 t.uổi. Đồng thời, khuyến cáo thai phụ tiêm ngừa đầy đủ để tạo “lá chắn” miễn dịch cho t.rẻ e.m, cộng đồng.
Nguy cơ bùng phát một số dịch bệnh: Cần bịt ‘lỗ hổng’ miễn dịch
Do ảnh hưởng của dịch Covid-19 và tình trạng thiếu một số loại vắc xin trong Chương trình tiêm chủng mở rộng kéo dài, năm 2023, nhiều trẻ không được tiêm chủng đúng lịch, chưa tiêm đủ mũi vắc xin theo quy định.
Đây cũng là nguyên nhân khiến một số dịch bệnh như sởi, ho gà… có nguy cơ quay trở lại.
Bịt “lỗ hổng” miễn dịch, triển khai tiêm bù, tiêm vét cho trẻ là vấn đề được ngành Y tế hướng đến nhằm tránh bùng phát dịch bệnh.
Tiêm vắc xin phòng bệnh cho trẻ tại Bệnh viện Đa khoa Hà Đông.
Lo ngại sởi, ho gà bùng phát
Xuất phát từ những cơn ho tím tái, b.é g.ái 11 t.uổi (ở huyện Gia Lâm) đã phải điều trị bệnh ho gà tại Trung tâm Bệnh nhiệt đới (Bệnh viện Nhi trung ương). Gia đình bệnh nhi này không nhớ đã tiêm đủ mũi vắc xin phòng bệnh cho con hay chưa. Ở giường bên cạnh, một bệnh nhi chưa đủ 2 tháng t.uổi (ở quận Bắc Từ Liêm) bị ho gà bội nhiễm viêm phổi đang được mẹ chăm sóc. Mẹ bệnh nhi chia sẻ: “Thấy con ho kéo dài, đỏ mặt, có tiếng thở rít, tôi đưa con đi khám. Khi bác sĩ thông báo con bị ho gà, tôi rất bất ngờ, trong khi bé chưa đến t.uổi tiêm vắc xin phòng bệnh”.
Từ đầu năm 2024 đến nay, Bệnh viện Nhi trung ương tiếp nhận khoảng 40 bệnh nhi mắc ho gà, chủ yếu là trẻ dưới 3 tháng t.uổi, ở lứa t.uổi chưa tiêm phòng hoặc vừa tiêm mà chưa tạo được miễn dịch. Trong số này có 5% biến chứng nặng phải điều trị hồi sức tích cực. Còn lại, đa số bệnh nhi nhập viện với các triệu chứng cơn ho kéo dài, tím tái, thở rít, biến chứng điển hình là viêm phổi.
Theo thông tin từ Bộ Y tế, trong gần 3 tháng đầu năm 2024, hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm quốc gia ghi nhận rải rác gần 70 trường hợp mắc ho gà, chủ yếu tại một số tỉnh, thành phố khu vực miền Bắc. Riêng tại Hà Nội, theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Hà Nội, trong những tuần gần đây, trên địa bàn thành phố ghi nhận trung bình từ 2 đến 8 ca ho gà/tuần. Đáng chú ý, từ đầu năm 2024 đến nay, Hà Nội đã có 25 ca mắc ho gà, trong khi cả năm 2023 chỉ có 1 ca và năm 2022 không có ca bệnh. Phần lớn bệnh nhân là t.rẻ e.m dưới 3 tháng t.uổi, chưa được tiêm chủng hoặc chưa tiêm chủng đầy đủ (chiếm 72%).
Cùng với ho gà, sởi cũng đang có nguy cơ bùng phát thành dịch. Báo cáo của hệ thống bệnh truyền nhiễm cho thấy, từ đầu năm 2024 đến nay, ghi nhận rải rác 42 trường hợp mắc bệnh sởi và sốt phát ban nghi sởi tại 13 tỉnh, thành phố.
Lý giải về nguyên nhân gia tăng số ca mắc sởi và ho gà thời gian qua, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Đắc Phu, Cố vấn cao cấp Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam cho rằng, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên một số trẻ không được tiêm chủng đầy đủ. Bên cạnh đó, tình trạng thiếu vắc xin “5 trong 1” (ho gà – bạch hầu – uốn ván – bại liệt – Hib) và vắc xin sởi trong Chương trình tiêm chủng mở rộng trong năm 2023 khiến tỷ lệ tiêm vắc xin không đạt được như mong muốn. Điều này đã tạo ra “lỗ hổng” miễn dịch khiến bệnh lây lan.
Tránh bỏ sót đối tượng tiêm chủng
Dịch sởi mang tính chu kỳ, 4-5 năm sẽ bùng phát 1 lần. Nước ta đã ghi nhận 2 đợt dịch sởi trên quy mô lớn vào năm 2014 và 2019. Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Đắc Phu, năm nay rơi đúng vào chu kỳ 5 năm nên nguy cơ dịch bệnh xảy ra rất lớn nếu không có biện pháp phòng ngừa nghiêm ngặt. Còn với bệnh ho gà, có nhiều bệnh nhân mắc bệnh khi chưa đến t.uổi tiêm chủng. Bình thường t.rẻ e.m trước độ t.uổi tiêm chủng thường có miễn dịch phòng bệnh ho gà từ mẹ. Tuy nhiên, do miễn dịch cộng đồng giảm, người mẹ cũng không được tiêm đủ mũi nên làm giảm khả năng chống chọi bệnh ở trẻ.
Đồng quan điểm trên, Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Văn Lâm, Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới (Bệnh viện Nhi trung ương) cho rằng, với những trẻ nhỏ mắc ho gà điều trị tại đây, phần lớn người mẹ chưa có kháng thể để bảo vệ trẻ. Nếu được tiêm đầy đủ thì cả mẹ cũng có kháng thể, như thế sẽ bảo vệ được con khi chưa đến t.uổi tiêm phòng. Ngoài ra, tại bệnh viện cũng ghi nhận một vài ca bệnh lớn t.uổi tuy đã tiêm phòng đủ các mũi cơ bản nhưng vẫn bị ho gà do chưa được tiêm mũi nhắc lại. Sau 3 mũi tiêm cơ bản, trẻ cần được tiêm nhắc lại khi 16-18 tháng và từ 4 đến 5 t.uổi.
Bắt đầu từ tháng 1 năm nay, vắc xin trong Chương trình tiêm chủng mở rộng đã bắt đầu được cung ứng trở lại để tiêm chủng bù mũi cho trẻ chưa được tiêm trong năm 2023 và các trẻ đến lịch tiêm trong 6 tháng đầu năm 2024. Hiện các điểm tiêm chủng đang nỗ lực để tiêm vắc xin phòng bệnh cho trẻ. Bác sĩ Lưu Thị Dung, phụ trách Trạm Y tế xã Tam Hiệp (huyện Phúc Thọ, Hà Nội) cho biết, số trẻ sinh ra từ đầu năm 2024 đến nay trên địa bàn xã là 30 trẻ. Hiện, trạm y tế xã đã tiêm vắc xin phòng bệnh ho gà cho 20 trẻ. Còn lại 10 trẻ chuẩn bị đến độ t.uổi tiêm. Khi trẻ đủ 2 tháng t.uổi, người dân nên đưa trẻ đi tiêm vắc xin phòng bệnh ho gà.
Bên cạnh việc tăng cường giám sát, phát hiện sớm các ca mắc sởi, ho gà, thực hiện tốt công tác thu dung, điều trị bệnh nhân, Bộ Y tế đề nghị, các địa phương thúc đẩy tiêm chủng thường xuyên cho trẻ thuộc Chương trình tiêm chủng mở rộng, đặc biệt triển khai tiêm bù, tiêm vét cho trẻ chưa được tiêm, chưa tiêm đủ mũi, tránh bỏ lọt đối tượng. Đồng thời khuyến cáo thai phụ tiêm phòng vắc xin đầy đủ theo hướng dẫn để tạo “lá chắn” miễn dịch cho t.rẻ e.m và cộng đồng.
